Việc trả cổ tức bằng tiền thường xuyên là một thói quen lâu đời. Nhưng trong một bài báo nổi tiếng, hai người đoạt giải Nobel kinh tế, Franco Modigliani và Merton Miller, đã viết rằng, một công ty giá trị không phụ thuộc vào chính sách cổ tức của nó; đúng hơn, giá trị phụ thuộc vào cách công ty đầu tư các nguồn lực của mình. Rốt cuộc, cổ tức chỉ là tương đương với việc chuyển tiền từ tài khoản của cổ đông tại công ty sang tài khoản cá nhân của họ. Khi một công ty trả cổ tức, giá cổ phiếu giảm gần bằng với mức cổ tức.

Buffett dường như đồng ý với tư tưởng học thuật về chủ đề cổ tức. Berkshire Hathaway đã không trả bất kỳ khoản cổ tức nào trong 42 năm qua. Giáo sư MIT và đối tác của Goldman Sachs, Fischer Black, lập luận rằng, bởi vì của cơ cấu đánh thuế hai lần của Hoa Kỳ, nơi các công ty nộp thuế đầu tiên trên thu nhập và sau đó các cá nhân lại tiếp tục trả thuế cho cổ tức, do đó cả tập đoàn và cá nhân không nên mong muốn một chính sách cổ tức. Doanh nghiệp chỉ nên chấp nhận trả lại thu nhập cho cổ đông của họ dưới dạng cổ tức bằng tiền mặt khi họ không có các dự án với tỷ suất sinh lợi hợp lý và giá cổ phiếu cao. Nếu giá cổ phiếu thấp, họ nên mua lại cổ phiếu.

Hãy xem xét Citigroup, một tổ chức tài chính lớn với giá trị vốn hóa thị trường khoảng 200 tỷ đô la vào cuối năm 2007. Cổ phiếu phổ thông của nó là một trong số các cổ phiếu có tỷ suất cổ tức cao nhất, trả cho người sở hữu cổ phiếu 7%. Trong năm 2007, giá cổ phiếu đã giảm hơn 40% vì công ty bị thiệt hại khoảng 10 tỷ đô la liên quan đến các khoản đầu tư về nhà ở. Trong bối cảnh Citigroup sa sút, Giám đốc điều hành Charles Prince đã từ chức. Để lấy lại sức mạnh tài chính của mình, Citigroup đã phát hành 7,5 tỷ đô la chứng khoán chuyển đổi, với lợi suất 11% cho Abu Dhabi Investment Authority. Theo bất kỳ thước đo nào, 11% là cao, do thực tế lãi suất kỳ hạn trên trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm vào thời điểm đó chỉ là 4,25% và lãi suất thế chấp 30 năm, khoảng 5,8%. Mặc dù giá cổ phiếu của Citigroup đã giảm và công ty đã buộc phải huy động thêm tiền với lãi suất cao, nhưng nó vẫn tiếp tục trả gần 10 tỷ đô la một năm cổ tức.

Rõ ràng là Citigroup cần tiền mặt gấp: thị trường không đánh giá cao sức mạnh tài chính của Citigroup vì những tổn thất lớn mà nó đã phải gánh chịu. Tại sao Citigroup không cắt giảm cổ tức ngay lập tức khi nó rõ ràng đang gặp rắc rối nghiêm trọng về tài chính? Một số ý kiến đã lập luận rằng một khi một công ty bắt đầu trả cổ tức, thị trường dự kiến công ty sẽ trả cổ tức đều đặn mãi mãi. Lập luận này có thể có một số biện minh trong các trường hợp bình thường, nhưng logic ở đây thì không hợp lý trong trường hợp này. Khi công ty đã chỉ ra rằng nó đang gặp khó khăn về tài chính và cần phải huy động bằng cách phát hành cổ phiếu ưu đãi, việc cắt giảm cổ tức sẽ hợp lý hơn so với lựa chọn tăng vốn chủ sở hữu. Những trường hợp như vậy thường là ví dụ về khả năng quản lý tài chính kém.

Nhận cổ tức thường xuyên là tốn kém cho bạn. Đầu tiên, nếu bạn sở hữu cổ phiếu không lưu ký, bạn nhận được séc mỗi quý mà sau đó bạn phải mang đến ngân hàng, dành thời gian cho việc vặt này. Trong trường hợp lưu ký cổ tức, thì cổ tức sẽ được nhận tự động nếu bạn sở hữu cổ phiếu trong tài khoản chứng khoán, nhưng nhiều người thích tự mình nắm giữ cổ phiếu vì họ cho rằng điều đó an toàn hơn. Thứ hai, bạn phải dành nhiều thời gian và nỗ lực hơn để theo dõi cổ tức của bạn cho các mục đích thuế. Cuối cùng, bạn phải trả thuế cho cổ tức, thường ở mức cao hơn thuế suất thu nhập vốn. Nếu một vài cổ đông thường xuyên cần chuyển tiền mặt, cổ đông có thể dễ dàng bán một vài cổ phiếu nếu họ cần tiền mặt. Ngoài ra, cổ đông có thể quyết định cổ phiếu để bán để giảm thiểu gánh nặng thuế của họ. Có lẽ một số các nhà tư vấn đưa ra lời khuyên về cổ tức kiếm được phí và điều đó có thể là một lý do tại sao hầu hết các công ty tiếp tục trả cổ tức thường xuyên trong suốt thời gian qua.

Vì vậy, bạn nên tìm kiếm điều gì trong chính sách cổ tức? Cổ tức đều đặn thanh toán từ một công ty tạo ra dòng tiền tự do thường xuyên nhưng không có cơ hội phát triển cho thấy một công ty có một ban quản lý tự giác. Bởi vì khi không có dự án nào đầu tư, việc trả cổ tức cho cổ đông sẽ hạn chế khả năng lãng phí nguồn lực. Ngược lại, không phải việc không trả cổ tức là xấu. Costco bắt đầu kinh doanh vào năm 1983 và sử dụng dòng tiền của mình để tăng trưởng cho đến năm 1994, khi nó bắt đầu trả cổ tức. Đó là một công ty tốt để đầu tư vào trước khi nó trả cổ tức và cả sau khi nó bắt đầu trả cổ tức đều đặn. Do đó, nếu bạn chỉ tập trung vào các công ty trả cổ tức, bạn sẽ không đầu tư vào Costco từ lúc đầu hoặc thậm chí không đầu tư vào Berkshire Hathaway.

Bản thân việc trả cổ tức thường xuyên không phải là một biến số đủ mạnh để mô tả một công ty là một khoản đầu tư tốt. Khi một công ty thanh toán cổ tức thường xuyên nhưng lại huy động thêm tiền trên thị trường tài chính và bảng cân đối kế toán không mạnh, bạn nên cẩn thận khi đầu tư vào cổ phiếu của nó. Trả cổ tức chỉ là một cách sử dụng có thể có của các dòng tiền tự do.

Các công ty có nhiều sự lựa chọn khác ngoài việc trả cổ tức: có thể thực hiện các dự án mới, mua lại cổ phần của chính họ và đầu tư vào tài sản tài chính. Nếu bạn không thoải mái với các quyết định quản lý về việc sử dụng các dòng tiền, đặc biệt là chính sách đầu tư của nó, bạn không nên mua cổ phiếu.

Có thể lý do chính cho việc trả cổ tức đều đặn là do nhận thức của nhiều nhà đầu tư rằng cổ tức luôn tốt cho các cổ đông.

---------------------------------------

Trích trong cuốn: "Buffett Beyond Value: Why Warren Buffett Looks to Growth and Management When Investing" của tác giả Prem C. Jain